Een terugblik op de informatieavond van maandag 29 januari

Wat een fantastisch beeld: 300 geïnteresseerden die meer willen weten over Agora en hoe we dat in het Gooi willen vormgeven. Het overtreft onze stoutste verwachtingen. Sinds de aankondiging van ons initiatief tijdens de inspiratiesessie van Onderwijs in het Gooi op 14 december 2023, zijn er veel ontwikkelingen geweest. Er zijn meer dan 400 mensen die hebben aangegeven op de hoogte te willen blijven. 70% is ouder, 30% is leerkracht/anders. Van de ouders is ruwweg 45% geïnteresseerd in de combinatie PO/VO, 33% in VO en 22% in PO. Het was een volle bak in de aula van College de Brink. Voor de mensen die er niet bij konden zijn deze avond een korte uiteenzetting van wat je hebt gemist.

Agora, een versterking op het reguliere onderwijs

Het is maandag 29 januari, iets over half acht. Mensen hebben hun plek in de zaal gevonden. René Karman, schoolleider van College de Brink, trapt de avond af met een korte introductie. Pas sinds medio december 2023 zijn we het traject gestart om een Agora-school in de regio het Gooi te realiseren. Sindsdien zijn de ontwikkelingen hard gegaan. René laat zien dat Agora een wezenlijk ander onderwijsmodel is ten opzichte van het reguliere onderwijs. Agora is een flexibele, leerling-gestuurde onderwijsvorm.

Het reguliere onderwijs is meer gestandaardiseerd en ‘docent en leerstof’-gestuurd. Maar juist gezien dit grote verschil benadrukt René dat Agora-onderwijs een versterking is op het reguliere onderwijs en geen vervanging. Hij eindigt met een mooie quote:

“Er zijn meer volwassenen bang in het licht dan kinderen in het donker”.
— Kees van Kooten

Aan de keukentafel werden de krachten gebundeld

Antje Fierens betreedt het podium. Ze is één van de initiatiefnemers van Agora het Gooi. Antje vertelt een persoonlijk verhaal over hoe haar oudste dochter worstelde in het reguliere onderwijs en hoe dat, ondanks een lange zoektocht, ook heeft geleid tot hele mooie dingen. Ouders die elkaar vinden en zien dat ze niet alleen staan. Ouders die vervolgens aan de keukentafel hun krachten bundelen en besluiten om een Agora-school in het Gooi te starten. Al snel kwam René Karman in beeld, die als Agora enthousiasteling wel oren had naar het idee. En zo werd een vonk een vuurtje.

Het ‘skelet’ van Agora-onderwijs

Dan is het woord aan Bob Clerx en Elroy Vroege. Bob is vakexpert in het Agora onderwijs en Elroy is Agora coach bij KWC Culemborg. Samen geven zij als ambassadeurs van de Vereniging Agora Onderwijs een inspirerend beeld van wat Agora onderwijs biedt: Een veilig ‘plein’ waar je jezelf (en de wereld om je heen) leert kennen, leert leren en uiteindelijk ook kwalificeert. Bob geeft het publiek even de tijd om alles wat je weet over het reguliere onderwijs los te laten, te vergeten. En dan laat hij zien wat dat betekent. De ‘stalen balken’ van het onderwijs zoals ‘het vak’, ‘het cijfer’, ‘de leraar’, ‘de groep’, ‘het rooster’, maken plaats voor het ‘skelet’ van Agora: een flexibele manier van leren die meebeweegt met de veranderingen in het leven en de behoeften van elke leerling. De leerling krijgt het stuur in handen, creëert zijn eigen curriculum en neemt de verantwoordelijkheid om samen met anderen te leren. De coach helpt daarbij. Het ‘skelet’ is voor iedereen gelijk, maar wat zich eromheen ontwikkelt, is heel divers.

Elroy vertelt vanuit zijn ervaring als Agora coach over de dagindeling op Agora. Juist deze onveranderlijke dagindeling is één van de krachten van Agora. Samen starten met de dagstart, werken aan challenges, inspiratiesessies volgen en samen de dag afsluiten.

Vragen uit het publiek

Na de presentatie van Bob en Elroy is er ruimte voor vragen uit het publiek. Die vragen zijn er. Een kleine selectie:

Wat zijn de criteria van een Agora-ruimte?

Een Agora kan overal starten. Er zijn een aantal criteria:leerlingen ontwerpen hun eigen leerplek, er wordt gewerkt in units met coachgroepen en er zijn ‘makerspaces’.

Hoe wordt er omgegaan met neurodivergentie op Agora, bijvoorbeeld hoogbegaafdheid?

Binnen Agora Het Gooi streven we ernaar het onderwijs toegankelijker te maken voor al onze leerlingen. We willen flexibe onderwijs aanbieden, zodat leerlingen zelf kunnen kiezen wat het beste bij hen past, zonder dat ze hiervoor speciale voorzieningen hoeven aan te vragen. We begrijpen dat leerlingen behoefte hebben aan een rustige omgeving op school. Te beginnen met een eigen werkplek die de leerling zelf mag vormgeven. Dit kan bijvoorbeeld dienen als een plek om te studeren zonder afleidingen, of als een ruimte om zich tijdens de pauze terug te trekken uit een drukke kantine of aula. Het gebruik van koptelefoons en schermen kan ook helpen om prikkels te verminderen en een comfortabele leeromgeving te creëren. Daarnaast heeft iedereen recht op zijn eigen leerplan en we bieden ieder kind de ruimte om op zijn eigen manier en tempo te ontwikkelen.

Hoe zit het met het vak Nederlands en hoe krijgt Agora mijn kind, die een hekel heeft aan het vak, mijn kind weer ‘aan’?

Ook op een Agora-school zijn er richting het eindexamen een aantal vakken verplicht gesteld vanuit de wetgeving, zoals Nederlands, Engels, Maatschappijleer en CKV. Daar ontkom je niet aan. Nederlands zit (thematisch) verweven in de challenges. Er wordt elke dag een uur gelezen en leerlingen kunnen challenges doen over bijvoorbeeld ‘Neerlandistiek’. De leerling gaat ‘aan’ omdat deze veel keuzevrijheid ervaart, de intrinsieke motivatie volgt en daarin wordt uitgedaagd.

Hoe werkt een ‘challenge’?

Challenges zijn persoonlijke leerprojecten waarbij leerlingen hun eigen/gedeelde interesses en doelen verkennen en ontwikkelen. Ze komen voort uit nieuwsgierigheid en de motivatie van de leerling. Leerlingen kiezen zelf wat ze willen leren en voeren zelf hun challenge uit. Ze worden hierin begeleid door een coach. De voortgang van elke challenges wordt gemonitord en bij elke challenge leert de leerling om beter te plannen en nieuwe dingen te ontdekken.

Hoe zijn de groepen voor PO en VO verdeeld?

Agora kent geen groepering op leeftijd en niveau. Bij Agora Het Gooi worden coachgroepen wel in globale ‘leeftijdsblokken’ samengesteld: 4-8 jaar (vergelijkbaar met groep 1 t/m 4 op andere scholen), 8-12 jaar (vergelijkbaar met groep 5 t/m 8 op andere scholen) en 12-18 jaar (voortgezet onderwijs).

Waarom een vaste dagindeling, terwijl het vrij is om te kiezen?

We hebben dat ooit geprobeerd, met een vrije inloop tussen 8 en 10. Maar dan zie je dat er veel minder ruimte is om samen te leren. Dan komen sommige leerlingen om 10 uur binnen en gaan de eerste leerlingen om 2 uur alweer weg. Dan wil je nog even samen aan een challenge werken, maar dat kan dan niet. De groep is een belangrijk onderdeel van Agora. Je leert er in leven, anticiperen en reageren. Daarom is er altijd een start met de groep en dat werkt het beste als een iedereen daarbij is. Daarnaast geeft een vast geraamte van de dag ‘grenzen’ aan en is het tegelijk een kapstok voor de leerlingen om hun eigen dag aan op te hangen.

Hoe werkt het examentraject?

Als je Agora ‘plat’ slaat spreek je van een onderbouw-, middenbouw- en bovenbouw-fase. Tijdens de onderbouw ontdekt en leert de leerling van alles. Tijdens de middenbouw koppelt de leerling het leren en ontdekken aan een zelf gekozen vakkenpakket. In de bovenbouw geeft de leerling vorm aan het vakkenpakket. Per vak is er een vakcoach. Met deze vakcoach bespreekt de leerling het traject voor dat vak. Het PTA (Programma Toetsing en Afsluiting) is een stuk kleiner dan bij andere onderwijsvormen, omdat de leerling het ‘hoe’ hierbij zelf kan invullen. De eigen coach van de leerling stuurt waar nodig bij en geeft advies als er om gevraagd wordt. De coach is de schakel tussen vakcoaches, leerling en eindexamen.

Hoe monitor je voortgang?

De voortgang van elke leerling wordt nauwgezet gevolgd in een leerlingvolgsysteem dat speciaal voor Agora is ontwikkeld. Hierin wordt de ontwikkeling van de leerling ook gekoppeld aan de wettelijke leerdoelen. Tijdens zogeheten ‘halfjaar- en jaarevaluaties’ wordt alles besproken met ouders, leerling en begeleiders. Het doel: alle neuzen dezelfde kant op houden. Bijsturen waar nodig, aanpassen waar dat gevraagd wordt. De evaluaties worden in het leerlingvolgsysteem vastgelegd. Naast deze ‘vaste’ momenten zijn er elke dag momenten waar ‘gecoacht’ wordt. Tijdens coachgesprekken of als de coach even langs loopt. Belangrijke momenten worden altijd gedeeld met ouders.

Wat voor een ruimte/inspiratie heb je nodig?

Bij Agora heb je een ruimte nodig waar je vanzelf op ‘aan’ gaat. Waar een eigen werkplek staat en waar een leerling zich veilig kan terugtrekken; even een koptelefoon op, of waar gewoon even op je eigen plek aan de slag met een tekening. Maar tegelijk een plek waar zij kunnen sporten, timmeren, rommelen, hangen, socialiseren, ‘kloten’, vervelen, maar altijd weer vooruit kunnen! Wekelijks zijn er inspiratiesessies over uiteenlopende onderwerpen die leerlingen kunnen bijwonen. Zo komen ze in aanraking met onderwerpen die ze eerder nog niet kenden. Deze inspiratiesessies leggen de basis voor het bepalen van challenges.

In gesprek met drie Agora-leerlingen

Bob en Elroy verlaten het podium en Ria Rigter neemt het woord. Zij is adviseur Ontwikkelen en Kwaliteit bij de Gooise Scholen Federatie (GSF) en heeft deze avond de rol van gespreksleider. Enthousiast nodigt ze drie Agora leerlingen uit om naar voren te komen: Rosalie (16), Esther (16) en Pepijn (12). Zij zitten alle drie op de Agora school in Culemborg. Ook hier een kleine selectie van de vragen en antwoorden:

Wat is er leuk aan Agora?

Ik vind het leuk aan Agora dat je zelf kan bepalen wat je wil leren en hoe je dat doet.
Op Agora heb ik mezelf echt leren kennen. Ik ken mezelf goed en ik weet wat ik wil. Dat komt echt door Agora.

Als ik aan een ‘markt’ denk dan denk ik aan rumoer, veel mensen, chaos. Hoe is dat bij jullie?

Ja, het kan soms druk zijn. Maar doordat er veel respect is, kun je elkaar ook gewoon vragen een gesprek ergens anders te voeren. Daarnaast zijn er ruimtes waar je terecht kan als je stilte nodig hebt.

Wat is er stom?

Het contact met de vakcoaches is soms lastig. Ook zijn ze er niet altijd omdat ze vaak parttime werken. (N.B.: Vakcoaches komen pas in beeld bij de voorbereiding voor het eindexamen. Het zijn dus niet de vaste groep coaches, red.)

Hebben jullie een advies voor ouders die kinderen hebben op Agora?

“Informeer en luister naar je kind en kijk hoe je kan ondersteunen. Heb vertrouwen, het komt echt goed!”
— Pepijn (12 jaar)

Het valt op hoe helder en scherp de leerlingen hun antwoorden formuleren. Dit wordt benoemd door een ouder uit het publiek tijdens het gesprek. Het is kenmerkend voor kinderen die Agora-onderwijs volgen.
De leerlingen worden hartelijk bedankt en onder luid applaus nemen zij weer plaats in de zaal.

En dan rest de vraag: Hoe verder?

René Karman vertelt dat we hard op weg zijn naar het realiseren van Agora-onderwijs in het Gooi. Maar niet alles is in kannen en kruiken. Er zijn nog obstakels te overwinnen. Eén van die obstakels is het verwerven van een licentie voor VWO-onderwijs. Het streven is nog steeds om na de zomer van 2024 te starten, maar we zijn ook realistisch en helder. Medio maart 2024 is de deadline. Dan wordt er beslist hoe en wanneer Agora Het Gooi zal starten. Dat geeft ouders en kinderen een tijdig antwoord of Agora Het Gooi een goede optie is om te overwegen. Daarnaast roept René op om het feedbackformulier op de website in te vullen en hierbij vooral aan te geven of, en in welke leeftijdscategorie je interesse hebt.

De informatieavond heeft een beeld geschetst van wat Agora onderwijs inhoudt. Agora is niet eenvoudig uit te leggen en het kan zijn dat je nog steeds veel vragen hebt. Bekijk dan even de veelgestelde vragen of lees de artikelen op de website. Hier vind je meer informatie. Nog beter is om het boek ‘Je mag geen eisen aan leerlingen stellen’ van Agora-oprichters Jan Fasen en Sjef Drummen te lezen. Je kunt het boek hier bestellen.

Tot slot nog een aantal belangrijke mededelingen

• Ben je op de informatieavond geweest? Dan horen we graag hoe jij de avond hebt ervaren. Laat je feedback achter via dit formulier. Alvast hartelijk dank!
• Op 28 februari is er een Open Dag voor Agora Het Gooi op locatie College de Brink voor zowel kinderen als ouders. Meld je snel aan.